Mówiąc o nadmiernym owłosieniu mamy oczywiście na względzie występowanie w nadmiarze włosów na skórze człowieka z wyłączeniem tych, które występują na głowie.

Rozróżniamy dwa typy nadmiernego owłosienia¹⁴:

• Hipertrychoza,
• Hirsutyzm.

1. Hipertrychoza jest to nadmierne owłosienie do którego dochodzi w wyniku przekształcania się jasnych włosów meszkowych w grube ciemne włosy terminalne. Występuje najczęściej rodzinnie i nie ma podłoża hormonalnego. Owłosienie występuje niezależnie od okolicy ciała, może rozpocząć się we wczesnym dzieciństwie lub w okresie pokwitania jako cecha wrodzona lub nabyta. Nabyta odmiana (hypertrichosis acquisita) może być związana z nowotworami złośliwymi i chorobami wewnętrznymi takimi jak:

• porfiria,
• akromegalia,
• nadczynność tarczycy,
• niedożywienie i jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa);

oraz w wyniku przyjmowanych leków:

• hydantoina,
• minoksydil,
• penicylamina,
• miejscowo stosowane steroidy i androgeny¹⁵.

2. Hirsutyzm to nadmierny porost włosów typu męskiego pojawiający się u kobiet
   i dzieci spowodowany zaburzeniem metabolizmu androgenów, ich nadmiernej produkcji lub zwiększoną wrażliwością mieszków włosowych na te hormony. Włosy pojawiają się w takich okolicach jak: podbrzusze, twarz, okolice wokół otoczki gruczołów piersiowych, okolice mostka, pośladki, okolica lędźwiowo- krzyżowa oraz środkowe paliczki palców dłoni.

Przyczyn hirsutyzmu jest bardzo wiele, może być on odzwierciedleniem wielu chorób. Ważne jest więc ustalenie przyczyn tych zaburzeń oraz odpowiednie leczenie przyczynowe.

1. Do najczęstszych przyczyn należy nadmierna produkcja androgenów¹⁶:
   • w jajnikach – zespół policystycznych jajników PCOS, guzy jajnika, oprócz występowania nadmiernego owłosienia objawia się m.in. otyłością, brakiem miesiączki oraz powiększeniem jajników, obniżeniem tonu głosu, maskulinizacją,
   • w nadnerczach – wrodzony przerost kory nadnerczy. Może o nim świadczyć m.in. nasilone owłosienie, łojotok, łysienie skroniowe, zaburzenia cyklu. choroba Cushinga/zespół Cushinga związana z nadmierną produkcją kortyzolu. Choroba ta powoduje nadmierne owłosienie i inne towarzyszące jej charakterystyczne objawy: otyłość monstrualną z odkładaniem się tkanki tłuszczowej w okolicy pasa biodrowego, barkowego, szyi, przy tym szczupłe ręce i nogi, tzw. twarz księżycowatą, rozstępy na skórze bioder, ud, pośladków, piersi, nadciśnienie tętnicze, osteoporoza, cukrzyca,
   • w przysadce mózgowej – hiperprolaktynemia (choroba wywołana nadczynnością przedniego płata przysadki mózgowej produkującego prolaktynę). Oprócz hirsutyzmu mogą pojawić się problemy z zajściem
     w ciążę, zaburzenia cyklu, mlekotok.
2. bądź też jest wywołany lekami hormonalnymi:
   • działających androgennie – jak np. sterydy anaboliczne,
   • cyklosporyny,
   • diazoksyd,
   • fenytoinę,
   • leki przeciwnadciśnieniowe (np. minoksidil – odkąd zauważono, że powoduje nadmierne owłosienie, stosowany jest jako płyn do wcierania w skórę głowy¹⁷.

Postępowanie w przypadku nadmiernego owłosienia polega na znalezieniu czynnika wywołującego, a podstawowe znaczenie ma odróżnienie hirsutyzmu związanego z androgenami od hipertrychozy, w której androgeny nie odgrywają roli, a włosy nie mają cech owłosienia męskiego,

Aby wykryć miejsce zaburzenia konieczne jest przeprowadzenie wielu badań (poziom androgenów, DHT – Dihydrotestosteronu i DHEA – dehydroepiandroseronu) oraz konsultacja specjalisty endokrynologa. Leczenie przyczyn hirsutyzmu to przede wszystkim terapia hormonalna, ale objawy zarówno hipertrychozy, jak i hirsutyzmu można likwidować w gabinecie za pomocą nowoczesnych technik epilacji¹⁸.

1. Budowa włosa

Włosy (pili) są wytworami warstwy rozrodczej naskórka w postaci nitkowatych, zrogowaciałych włókien, występujące wyłącznie na powierzchni skóry ssaków. Na ciele człowieka ich rozmieszczenie jest różne, można stwierdzić że są na całej powierzchni skóry, z wyjątkiem wewnętrznej powierzchni dłoni, podeszew stóp oraz przejść skóry w błony śluzowe (okolica odbytu, ujścia narządów moczowo-płciowych), czerwieni wargowej¹.

Głównym budulcem włosów jest twarde spoiste białko fibrylarne – keratyna, wytwarzane przez keratynocyty. Włos składa się z części zewnętrznej wystającej nad powierzchnię skóry – łodygi włosa (scapus pili) oraz z części ukrytej w skórze – korzenia włosa (radix pili). Korzenie włosów tkwią w zagłębieniach naskórka – mieszkach włosowych. Kolbowato rozszerzona dolna część korzenia włosa stanowi opuszkę, cebulkę włosa (bulbus pili), w niej znajdują się bardzo aktywne komórki macierzy włosa, z których w wyniku podziału powstaje włos². W opuszkę włosa wpukla się od dołu brodawka włosa (papilla pili) zawierająca liczne naczynia krwionośne za pośrednictwem, których dostarczane są substancje odżywcze i budulcowe potrzebne do wzrostu włosa. Mieszek włosowy otoczony jest gęstą siecią zakończeń nerwowych, które uwrażliwiają włos na dotyk. Między opuszką, a brodawką włosa znajdują się liczne melanocyty, które nadają włosom barwę. Do mieszka włosa przyczepia się mięsień przywłośny (m. errector pili) biegnący do naskórka, a w kącie pomiędzy mięśniem, a korzeniem włosa leży gruczoł łojowy. Pod wpływem zimna lub bodźców psychicznych występuje skurcz tego mięśnia powodując wyprostowanie włosa oraz wyciśnięcie łoju z gruczołu. Skurcz większej liczby mięśni przywłośnych powoduje tzw. gęsią skórkę i zatrzymanie ciepła w skórze.

Rys. 1. Budowa mieszka włosowego

Źródło: http://wloso-maniaczka.blogspot.com/2014/08/budowa-wosa-cz1.html.

Włos w przekroju poprzecznym ma budowę warstwową. Posuwając się od części środkowej wyróżniamy:

• włos właściwy,
• pochewkę wewnętrzną,
• pochewkę zewnętrzną,
• torebkę włosa.

1. Włos właściwy składa się z trzech warstw: rdzeniowej, korowej i powłoczki włosa³.
   1. warstwa rdzeniowa występuje tylko w bardzo grubych włosach. Zbudowana jest z 1–2 szeregów poprzecznie spłaszczonych komórek zawierających niewiele ziarenek barwnikowych i nie tak silnie zrogowaciałych, jak komórki warstwy korowej. Często zawiera małe pęcherzyki gazu, nadające włosom siwy lub biały wygląd;
   2. warstwa korowa utworzona jest z licznych koncentrycznie ułożonych zrogowaciałych komórek, stanowi właściwą masę włosa i odpowiada za jego mechaniczne właściwości (sprężystość i odporność na rozciąganie), a dzięki obecności ziaren melaniny nadaje mu właściwy kolor, od ich koncentracji zależy intensywność zabarwienia włosa;
   3. powłoczka włosa najbardziej zewnętrzna część włosa. Zbudowana jest z bezpostaciowej keratyny układającej się w formie dachówkowato zachodzących na siebie łusek. Ochrania leżące głębiej komórki kory włosa przed utratą wilgoci, a także dzięki własności odbijania światła – powoduje, że powierzchnia włosa jest gładka i lśniąca
2. Pochewka wewnętrzna włosa składa się:
   1. z powłoczki pochewki wewnętrznej włosa,
   2. warstwy Huxleya,
   3. warstwy Henlego,
3. Pochewka zewnętrzna włosa
   1. warstwy kolczystej pochewki zewnętrzne,
   2. warstwy podstawnej,
4. Torebka włosa tworzy:
   1. błona szklista,
   2. warstwa włókien okrężnych,
   3. warstwa włókien podłużnych⁴.

Rys. 2. Przekrój poprzeczny włosa

Źródło: A. Bochenek, M. Raicher, Anatomia człowieka tom V, PZWL, Warszawa, 2007 str. 351.

2. Rodzaje włosów

Wyróżniamy trzy rodzaje włosów⁵:

• meszkowe – występujące u noworodków,
• krótkie (grube, szczotkowe) – włosy brwi, rzęs oraz wyrastające w okolicach nosa i ucha,
• długie (terminalne) – są to włosy występujące na głowie w okolicach narządów płciowych oraz dołów pachowych, dodatkowo u mężczyzn na twarzy.

Liczba włosów jest różna w zależności od okolicy ciała i od wieku człowieka. W przybliżeniu na głowie znajduje się ok. 100-150 tysięcy mieszków włosowych, a na całym ciele do 5 mln. Całkowita liczba mieszków włosowych ustala się miedzy 9 a 22 tygodniem życia płodowego i pozostaje niezmieniona do końca życia⁶. Najwięcej włosów mają naturalne blondynki, jednak ich włosy są najcieńsze, włosy rude są najgrubsze, ale jest ich mniej niż innych, bo średnio 90 tys., włosy brązowe są średnio grube i średnio gęste. Ważną rolę w kształtowaniu grubości i długości włosa oraz sposobie jego skręcania odgrywają czynniki rasowe. Ciemnoskórzy Afrykańczycy maja włosy grube i kręcone, Azjaci sztywne i trudne do układania, natomiast Europejczycy najcieńsze, najdelikatniejsze i najbardziej zróżnicowane pod względem koloru i rodzaju. Na szybkość wzrostu włosa ma znaczny wpływ klimat, pora roku, płeć oraz wiek. Włosy szybciej rosną i są grubsze u mężczyzn, u osób młodych pomiędzy 15 a 30 rokiem życia, a także w porze letniej. Szybkość wzrostu włosa jest dodatkowo uzależniona od typu mieszka włosowego, okolicy ciała, zabiegów higienicznych, pobudzających fazę wzrostu (np. depilacja). Biorąc pod uwagę okolice ciała szybkość wzrostu włosa przedstawia się następująco:

• głowa – 0,37- 0,44 mm/dobę tj. 1- 1,5 cm miesięcznie i 12-13 cm rocznie,
• ciało i broda 0,27 mm/dobę⁷.

Średnica łodygi włosa długiego ostatecznego na skórze owłosionej głowy wynosi średnio 0,08 mm, a włosa mieszkowego o połowę mniej.

3.Funkcje włosa

Ze względu na rolę jaką włosy mają do spełnienia na skórze człowieka można zwrócić uwagę na trzy kluczowe aspekty ochronę organizmu, dostarczanie informacji na potrzeby diagnozowania stanu zdrowia i kondycji człowieka oraz pełnioną funkcję estetyczną.

1. Ochronna:
   1. przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, promieniowaniem UV,
   2. głowy i mózgu przed urazami mechanicznymi (włosy na głowie),
   3. ciała przed działaniem niskiej i wysokiej temperatury,
   4. zatrzymywanie zanieczyszczeń pyłowych powietrza (włosy w nosie i uszach),
   5. zatrzymywanie potu spływającego z czoła, ochrona oczu (brwi),
   6. zapobieganie otarciom włosy w dołach pachowych i łonowe,
   7. odbieranie bodźców dotykowych (unerwienie mieszków włosowych),
   8. termoregulacja,
   9. zatrzymanie ciepła w organizmie – skurcz mięśni przywłośnych powoduje powstawanie „gęsiej skórki”,
   10. w zatrzymaniu ciepła w organizmie (gdy jest zimno) oraz odbijają i rozpraszają promieniowanie UV, chronią głowę i mózg przed przegrzaniem zwłaszcza włosy głowy,
2. Diagnostyczna:
   1. stan zdrowotny włosów zmienia się w różnych chorobach,
   2. we włosach kumulują się m.in. pierwiastki, dlatego badając skład włosów i ich budowę można ustalić:
      • zawartość biopierwiastków w organizmie (ocena żywienia),
      • stopień narażenia na ksenobiotyki,
      • występowanie lub brak zaburzeń elektrolitowych w organizmie,
      • obecność narkotyków w organizmie⁸.
3. Estetyczna – włosy stanowią jedną z najważniejszych cech zewnętrznego wygładu człowieka wpływając niejednokrotnie na dobre osobiste samopoczucie, a nawet pewność siebie, a także stanowią czynnik skupiający uwagę osobników płci przeciwnej.

4.Cykl włosowy i czynniki wpływające na wzrost włosa

Prawidłowością jest, że włosy człowieka znajdują się w rozmaitym stadium rozwoju bez względu na miejsce występowania na ciele i w przeciwieństwie do zwierząt, u których cykl włosowy jest zsynchronizowany (linienie), u człowieka nie występuje okresowe wypadanie włosów. Każdy włos przechodzi w innym czasie wszystkie stadia rozwoju. Okres od początku wzrostu włosa do jego samoistnego wypadnięcia i zakończenia fazy spoczynkowej oraz uformowania nowego włosa nazywamy cyklem włosowym. Od momentu powstania włosa do jego wypadnięcia mija około 2- 6 lat⁹. W każdym mieszku włosowym następują po sobie w rytmicznej kolejności trzy fazy:

• Anagen – faza wzrostu włosa,
• Katagen – faza przejściowa (inwolucji),
• Telogen – faza spoczynku.

1. Anagen – faza intensywnego rozmnażania komórek w korzeniu i intensywnego wzrostu włosa. Występuje w przeważającej liczbie włosów owłosionej skóry głowy (ok. 80-85%, co daje liczbę 100-150 tyś.) i trwa 3-6 lat. W fazie wzrostu obserwuje się dobrze wykształconą opuszkę (dolna rozszerzona część mieszka, zawierająca macierz włosa, tj. najszybciej dzielące się komórki nabłonka)¹⁰.

Kolor włosa jest uwarunkowany genetycznie i zależny jest od ilości barwników obecnych w łodydze. Produkcja barwnika odpowiedzialnego za kolor włosa jest ściśle powiązana z procesami zachodzącymi podczas fazy anagenowej. W melanocytach zachodzi synteza dwóch typów melaniny: żółtoczerwonej feomelaniny i brązowo-czarnej eumelaniny. Kolor włosów jest uwarunkowany między innymi stosunkiem eumelaniny do feomelaniny. Melanocyty znajdują się w pochewce zewnętrznej i opuszce anagenowego mieszka włosowego, jednak te bezpośrednio zaangażowane w pigmentację łodygi włosa znajdują się tylko w pobliżu brodawki włosa. Transfer pigmentu do keranocytów odbywa się podobnie jak w przypadku naskórka., jednak melanocyty mieszkowe różnią się pod pewnym względem od melanocytów naskórka. Melanosomy są większe i wykazują aktywność tylko podczas III i IV fazy anagenu. Pigment przenoszony jest głównie do kory włosa, w niewielkim stopniu do rdzenia i bardzo rzadko do powłoczki.

2. Katagen – trwa od kilku dni do 2 tygodni. W okresie przejściowym (inwolucji) znajduje się 0,5-1% włosów. W fazie tej zwyrodnieniu ulega macierz włosa, co zbiega się z oddzieleniem brodawki włosa. Zahamowaniu ulegają czynności mitotyczne komórek macierzy i wytwarzanie melaniny, co jest równoznaczne z odbarwieniem się dolnej partii włosa. W fazie tej opuszka stopniowo zanika i ulega postępującemu rogowaceniu z przesunięciem ku górze, w wyniku czego tworzy się charakterystyczna kolba, (wybrzuszenie), złożona z nieaktywnych komórek, z których w okresie anagenu powstanie nowa opuszka.
3. Telogen – faza spoczynku trwa kilka tygodni do 4 miesięcy, znajduje się w niej
   10-20% włosów. W okresie tym górna część mieszka jest zachowana, natomiast martwy zrogowaciały włos telogenowy przemieszcza się bliżej powierzchni, na poziomie mięśnia przywłośnego, tworząc tzw. kolbę¹¹. Pod koniec telogenu brodawka włosa zbliża się do komórek macierzystych zlokalizowanych w osłonce zewnętrznej włosa na wysokości przyczepu mięśnia przywłośnego w miejscu zwanym wybrzuszeniem lub opuszką (ang.bulge)¹², stymulując powstanie nowych komórek potomnych – macierzy włosa. Stary włos wypada, a w jego miejscu tworzy się nowy włos (faza anagenu).

Rys. 3. Schemat cyklu włosowego: a – włos kolbowaty, b – przesuwanie się włosa kolbowatego ku górze, c – nowy włos odrasta na nowej brodawce

Źródło: A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka tom V, PZWL, Warszawa, 2007 str. 353.

W ciągu życia człowieka mieszek włosowy może przechodzić cykl włosowy średnio 20-30 razy, a każdego dnia tracimy od 60 do 100 włosów. Wzrost włosa możliwy jest dzięki współpracy dwóch struktur komórek macierzystych i brodawki włosa. W regulacji cyklu włosowego u człowieka ważną rolę odgrywają również hormony, które stymulują wzrost włosa m.in. estrogeny, PTH (parathormon) i ACTH¹³.

Dzięki depilacji laserowej szybko i na trwałe można cieszyć się gładkim ciałem. Trzeba jednak pamiętać, aby odpowiednio przygotować się do zabiegu oraz dbać o swoją skórę, kiedy zostanie on już przeprowadzony.

Na początek trzeba przeprowadzić odpowiednie konsultacje. Hormony bądź ciąża mogą wykluczyć wykonanie zabiegu w danym okresie. Trzeba też sprawdzić, czy nie występuje reakcja alergiczna, dlatego przed zabiegiem niewielkie obszary skóry poddane są próbom. Gdy nie ma przeciwwskazań, czas na inne przygotowania. Continue reading →

Wśród specjalistów panuje zgoda co do tego, że w Polsce w ostatnich latach znacznie wzrosła popularność zabiegów laserowych. Medycyna estetyczna, podobnie jak większość innych dziedzin w gospodarce, odczuła w pewnym stopniu skutki kryzysu, mimo to spadek nie dotknął zabiegów laserowych.

Popyt w dziedzinie dermatochirurgii laserowej wiąże się m.in. z dynamicznym rozwojem technologii. Większość ludzi decyduje się obecnie na zabiegi o mniej inwazyjnym charakterze, a przeprowadza się je właśnie z użyciem lasera. Continue reading →

W przeszłości mężczyzna poddający się zabiegowi depilacji był zjawiskiem niezwykle rzadkim. Mało kto decydował się na to, aby depilować sobie klatkę piersiową, plecy, pachy czy inne miejsca. Dziś sytuacja jest całkowicie odmienna i coraz więcej mężczyzn decyduje się na depilację. Najczęściej panowie poddają się laserowemu usunięciu owłosienia.

Na depilację laserową decydują się panowie w różnym wieku – nie ma tutaj żadnej reguły. Najczęściej depilowanymi miejscami są plecy i pachy, ponadto wielu mężczyzn decyduje się na depilację brzucha, klatki piersiowej, karku, ramion, pośladków, twarzy czy nóg. Zainteresowaniem cieszy się też laserowe usuwanie owłosienia z innych miejsc.

Powodów, dla których mężczyźni decydują się na zabieg depilacji laserowej, jest wiele. Mogą to być kwestie zawodowe, estetyczne lub po prostu panująca moda. Laserowe usuwanie owłosienia wykonuje się kilkakrotnie w regularnych odstępach czasu. Ilość zabiegów zależy od części ciała, która jest depilowana.

Warto laserowo usunąć owłosienie, szczególnie wtedy, gdy jest ono dość gęste i rzuca się w oczy. Zabieg z użyciem lasera diodowego LightSheer™ XC jest bezpieczny, skuteczny i zapewnia trwałe efekty.

Istnieje wiele metod depilacji. Korzystanie z kremów do depilacji, wosku, golarki lub depilatora jest bardzo czasochłonne i nierzadko bolesne. Te sposoby nie dają trwałych efektów. Włoski prędzej czy później ponownie odrastają albo co gorsza – zaczynają wrastać w skórę, wywołując stan zapalny. Warto więc zastanowić się, czy nie zainwestować w depilację laserową.

Podczas depilacji laserowej cebulka włosa zostaje na trwałe uszkodzona. Z lasera wydostaje się wiązka światła, przenikająca w głąb skóry na ok. 2-3 mm. Tam pochłaniana jest ona przez ciemny barwnik włosa – melaninę. Pochłonięta energia zamienia się w energię cieplną, która na stałe niszczy cebulkę włosa.

W trakcie jednego zabiegu usunąć można 30% owłosienia, gdyż taka ilość włosów jest w fazie aktywnego wzrostu. Zabieg więc należy przeprowadzić kilkakrotnie.

Technologii laserowych pozwalających na depilację jest wiele. Może to być laser diodowy, rubinowy, tradycyjny z technologią IPL czy też aleksandrytowy. Różnica między nimi polega na rodzaju źródła światła i częstotliwości emitowanej wiązki świetlnej. Dobór technologii depilacji zależy od typu włosa i karnacji.

Studio Cosmetix Clinic oferuje zabieg depilacji za pomocą nowoczesnego lasera diodowego Lumenis LightSheer XC. Gwarantuje on skuteczne, bezpieczne i trwałe usunięcie włosów. Model XC, którym studio dysponuje, jako jeden z niewielu nadaje się do depilacji skóry opalonej i cer o ciemnej karnacji. Zaś dzięki zaawansowanym i unikatowym systemom chłodzenia końcówki lasera nie dochodzi do poparzeń i przebarwień.

Należy jednak pamiętać, że nie zawsze można poddać się zabiegowi depilacji laserowej. Kobiety w ciąży, a także kobiety cierpiące na bielactwo lub łuszczycę nie mogą sobie na to pozwolić. Podobnie jest z osobami, które mają problemy z przebarwieniami i zmianami skórnymi. Depilacji laserowej nie wykonuje się również u osób stosujących leki światłouczulające.

Czy warto zainwestować w zabieg laserowy? Oczywiście, że tak. Zamiast depilować lub golić nogi przez całe życie, zrobimy to w serii kilku zabiegów i mamy spokój na zawsze. Na dłuższą metę zaoszczędzimy zarówno dużo czasu, jak i pieniędzy.

Współcześnie niemal każdy człowiek ma świadomość tego, że twarz i resztę ciała należy chronić przed szkodliwymi promieniami słonecznymi. Z kolei świadomość tego, że włosy również trzeba chronić, jest znacznie mniejsza. Promienie słoneczne szkodzą nie tylko skórze, lecz także włosom.

Najprostszą metodą na ochronę włosów jest noszenie kapelusza lub chustki. Jednak może to spowodować, iż będzie nam bardzo gorąco w głowę. Dlatego też można spróbować innego rozwiązania – spryskania włosów specjalnym preparatem z filtrem UV.

Kiedy zamierzamy kąpać się w morzu lub na basenie, warto spłukać włosy wodą mineralną, aby zmniejszyć szkodliwe działanie soli lub chloru.

Przebywanie w słońcu z mokrymi włosami również jest szkodliwe, dlatego najlepiej pozwolić im schnąć w cieniu.

Po kąpieli do umycia włosów najlepiej zastosować delikatny szampon, a później nałożyć odżywkę lub maskę regenerującą.

Niejedna kobieta marzy o tym, aby mieć pełne, ponętne usta. Jak to zrobić, używając wyłącznie kosmetyków?

Jeśli nasze usta mają prezentować się atrakcyjnie, pierwszym krokiem, jaki należy podjąć, jest właściwa pielęgnacja. Każdego dnia na noc warto stosować ochronne pomadki, a od czasu do czasu wykonać delikatny peeling przy pomocy specjalnych preparatów lub zwykłej szczoteczki do zębów.

Efekt powiększonych ust zapewniają preparaty zawierające kolagen i błyszczyki z chili. Niemniej jednak błyszczyki z chili powodują początkowo pieczenie i nie każdej kobiecie metoda ta przypadnie do gustu.

Jeśli powyższe metody nie są zadowalające, można spróbować powiększyć usta optycznie. Są na to odpowiednie sposoby. Można np. nałożyć trochę białego, połyskującego cienia nad górną wargą. Spowoduje to, że górna warga będzie wydawać się znacznie pełniejsza.

Mając małe usta, nigdy nie malujmy ich ciemnymi kolorami, gdyż pogarszają one sytuację. Przy powiększeniu ust najlepiej sprawdzają się połyskujące odcienie z drobinkami. Załamują one światło, dzięki czemu usta wydają się większe.

Usta możemy też powiększyć optycznie przy odpowiednim użyciu szminki. Przed pomalowaniem nią ust należy wcześniej obrysować je konturówką. Obrys powinien być bardzo delikatny i wychodzić poza naturalną linię ust. Później cały kontur wypełniamy szminką. Należy pamiętać, aby kolor szminki idealnie pasował do koloru konturówki.

Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00. Wśród tych, którzy walczyli o niepodległość Polski i wolność wszystkich Polaków, znalazły się także kobiety. Ich dokładnej liczby nie znamy, prawdopodobnie było ich około siedmiu tysięcy lub więcej.

Udział kobiet w Powstaniu często jest marginalizowany i umniejszany. Należy jednak zaznaczyć, iż także one odegrały ogromną rolę w tej nierównej walce z okupantem i powinno się to podkreślać na każdym kroku.

Kobiety w Powstaniu Warszawskim były sanitariuszkami, kucharkami, zakonnicami, łączniczkami, minerkami (żołnierkami wyszkolonymi w zakresie minowania i rozminowywania) oraz peżetkami (to te, które należały do organizacji Pomoc Żołnierzowi). Nie zabrakło także kobiet – szeregowych żołnierzy, które walczyły z bronią w ręku (Magdalena Grodzka-Gużkowska była strzelcem wyborowym). Często także kobiety zastępowały mężczyzn z bronią. Sanitariuszki poświęcały się zostając przy rannych i umierających w szpitalach. Pozostawały przy rannych żołnierzach, nawet gdy dowiadywały się, że nadciągają niemieccy żołnierze. Wtedy to najczęściej wszyscy byli mordowani. Należy pamiętać również o zwykłych kobietach, które jako ludność cywilna wraz ze swoimi rodzinami na czas Powstania przeniosły się do piwnic. Właśnie tam cywile rodzili się i umierali w strasznych warunkach. Często nie mieli co jeść i pić. Wspierali oni powstańców jak tylko mogli. Życie w piwnicach było bardzo ciężkie, ciągły strach o życie swoich i najbliższych. Oni nie walczyli z wrogiem, lecz o przeżycie.

„Baśka – Bomba” (Barbara Matys-Wysiadecka) razem z dwiema koleżankami minerkami „Hanką” (Irena Grafowska) oraz „Izą” (Wanda Maciejowska) 18 sierpnia uzbroiły minę w budynku przy ul. Próżnej 3, który przylegał do ściany PAST-y. To, czego dokonały pomogło żołnierzom Batalionu „Kiliński” wedrzeć się do środka. Gdyby nie ich odważny czyn, zginęłoby znacznie więcej ludzi, a walka trwałaby dłużej. Była cała masa takich kobiet, o których obecnie nie wspomina się.

W Powstaniu walczyły także znane aktorki – Alina Janowska, Danuta Szaflarska, Irena Kwiatkowska oraz Helena Grossówna.

W chwili rozpoczęcia Powstania kobiet – żołnierzy Armii Krajowej było około 5 tysięcy. W czasie Powstania Warszawskiego były one głównie sanitariuszkami i łączniczkami. Kobiety stanowiły ponad 60% stanu w specjalnym plutonie łączności kanałowej. Nie zabrakło ich także w służbach sabotażu, kwatermistrzostwa, a także informacji i propagandy.

Heroiczna postawa kobiet zasługuje na ogromny szacunek i wdzięczność. Podjęły one decyzję o walce ramię w ramię z mężczyznami. Narażały one swe życie, zaś pojmane przez Niemców dzieliły los swoich kolegów, tj. przed plutonem egzekucyjnym, w więzieniach oraz obozach koncentracyjnych.

Kobiety w Powstaniu Warszawskim, niezależnie od tego, czy były sanitariuszkami, łączniczkami, kucharkami, radiotelegrafistkami, przewodniczkami kanałowymi, odznaczały się zdyscyplinowaniem, determinacją, zmysłem organizacyjnym i refleksem. W każde ich działanie wpisane było ryzyko. Wiedziały, że w każdej chwili może zakończyć się ich życie. Były żołnierzami wszystkich służb, a ich bohaterskie czyny w niebezpiecznych akcjach często odgrywały istotną rolę w powstańczym boju. Kobiety brały udział w walkach partyzanckich, sabotażu, dywersji oraz wywiadzie. Podejmowały się także ratowania skarbów kultury narodowej. Ponadto gromadziły dokumentację historii z tamtych czasów. Należy także zaznaczyć, iż również kobiety znały się na broni, materiałach wybuchowych, budowie szlaków kolejowych, konstrukcji mostów, czy też przepustów drogowych. Gdy zaszła potrzeba, niszczyły i naprawiały urządzenia telekomunikacyjne. Nie zabrakło także kobiet, które z narażeniem własnego życia pokonywały niezwykle niebezpieczne trasy, ponieważ została zerwana łączność radiowa, a Powstanie musiało zachować formę centralnie kierowanej akcji wojskowej.

Powstanie Warszawskie, po 63 dniach nierównej walki, zakończyło się klęską. Wymordowano 200 tys. mieszkańców, zaś stolica została zrównana z ziemią. Straciliśmy także elitę przywódczą i ogromną liczbę niezwykle ofiarnej młodzieży. Niezależnie o tego, jak my osobiście oceniamy Powstanie, wszystkim tym ludziom należy się szacunek i podziw. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni wzięli udział w niezwykle trudnej walce, która od początku była skazana na niepowodzenie. Jednak nadzieja na wolność i możliwość czynnego przeciwstawienia się okupantowi były silniejsze. Bez kobiet nie byłaby możliwa ani konspiracja przed 1 sierpnia, ani Powstanie. Same uczestniczki Powstania mówią o sobie niewiele, jaki i o nich mało się mówi. Jednak bez nich, ich wspomnień i relacji, obraz tamtych wydarzeń byłby niepełny.